De Hoge Raad heeft bepaald dat de wet BOPZ onvoldoende zware eisen stelt om een in bewaring stelling (IBS) en gedwongen opname in een psychiatrisch ziekenhuis te rechtvaardigen. De Hoge Raad heeft bevestigd dat de Europese rechtspraak (in de zaak Varbanov) eist dat de geneeskundige verklaring moet worden afgegeven door een onafhankelijke specialist (lees: psychiater).
Als dat om wat voor reden dan ook niet kan, en de geneeskundige verklaring is afgegeven door een arts - niet zijnde psychiater- dan moet de psychiater alsnog binnen enkele uren komen om de betrokkene te onderzoeken. Aan de hand van deze uitspraak is overal in Nederland de zogeheten Varbanov verklaring ingevoerd. Dit is een schriftelijke verklaring van een psychiater waarin deze verklaart de betrokkene te hebben onderzocht en dat de bevindingen wel of niet overeenstemmen met de eerdere bevindingen van de arts- niet psychiater.
Dit gaat echter nog steeds vaak fout. Als bij een dergelijke procedurefout schadevergoeding ten laste van de gemeente wordt gevraagd dan wordt deze normaal gesproken ook snel uitbetaald.
Als dat om wat voor reden dan ook niet kan, en de geneeskundige verklaring is afgegeven door een arts - niet zijnde psychiater- dan moet de psychiater alsnog binnen enkele uren komen om de betrokkene te onderzoeken. Aan de hand van deze uitspraak is overal in Nederland de zogeheten Varbanov verklaring ingevoerd. Dit is een schriftelijke verklaring van een psychiater waarin deze verklaart de betrokkene te hebben onderzocht en dat de bevindingen wel of niet overeenstemmen met de eerdere bevindingen van de arts- niet psychiater.
Dit gaat echter nog steeds vaak fout. Als bij een dergelijke procedurefout schadevergoeding ten laste van de gemeente wordt gevraagd dan wordt deze normaal gesproken ook snel uitbetaald.
Het zou voor de hand hebben gelegen als deze uitspraak inmiddels in wetgeving zou zijn omgezet. Dat is echter nog niet gebeurd.
zie:
LJN: BD4375, Hoge
Raad , 08/01827
datum
uitspraak 26-9-2008
datum
publicatie 26-9-2008
instantie Hoge
Raad
Het middel
bevat de klacht - zakelijk weergegeven - dat de rechtbank op het verzoek heeft
beslist zonder te beschikken over een geneeskundige verklaring die voldoet aan
de eis dat zij is opgesteld door een specialist die betrokkene daartoe
persoonlijk heeft onderzocht. Aldus klaagt het middel over het niet inachtnemen
van een essentiële waarborg voor het grondrecht op vrijheid, in die zin dat
niemand van zijn vrijheid mag worden beroofd buiten de gevallen bij of
krachtens de wet bepaald (vgl. HR 21 februari 2003, nr. R03/002, NJ 2003, 484).
Die klacht levert een grond op voor doorbreking van het genoemde
rechtsmiddelenverbod, zodat cassatieberoep voor betrokkene openstond.
De leden 1 en
2 van art. 21 laten de mogelijkheid open dat de burgemeester een
inbewaringstelling gelast op basis van een schriftelijke verklaring van een
arts die geen psychiater is, en wel indien het niet mogelijk is dat een psychiater
de verklaring verstrekt. Met inachtneming van de rechtspraak van het EHRM met
betrekking tot vrijheidsontneming van als geestesziek aangemerkte personen
(art. 5 lid 1, aanhef en onder e, EVRM) heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de
door dat hof gestelde eis van "objective medical expertise" aldus
moet worden verstaan dat die - behoudens in noodsituaties - een persoonlijk
voorafgaand onderzoek van de betrokkene door een specialist, dat wil zeggen een
psychiater als bedoeld in art. 1 lid 1, aanhef en onder j, Wet Bopz,
veronderstelt. In een geval waarin de inbewaringstelling gelast is op basis van
een schriftelijke verklaring van een arts die geen psychiater is, brengt de
bepaling van art. 5 lid 1, aanhef en onder e, EVRM dan ook mee dat de rechter,
onverminderd het bepaalde in art. 29 lid 2 Wet Bopz, een machtiging tot
voortzetting van de inbewaringstelling slechts mag verlenen na te hebben
kennisgenomen van een schriftelijke - dan wel ter zitting mondeling afgelegde
en in het proces-verbaal van de zitting te vermelden - verklaring van een niet
behandelend psychiater die persoonlijk de betrokkene na diens
inbewaringstelling heeft onderzocht. Het middel is in zoverre gegrond.
